Historia pizzy

Choć pizza uchodzi za najbardziej włoską z włoskich potraw, jej początków szukać należy we wszystkich znanym nam kulturach starożytnych. Cienkie okrągłe placki z wody, mąki i – nie zawsze – drożdży bywały środkiem płatniczym, a podawane z różnymi dodatkami idealnie nadawały się do szybkiego zaspokajania głodu. Starożytni grecy nazywali takie placki plankuntos albo plangutos i okładali je różnymi dodatkami – np. oliwkami.   

We Włoszech Słowo pizza pojawia się po raz pierwszy w dokumencie z 997 roku. Pochodzi ono od łacińskiego picea, co oznacza placek powstały z wody, mąki i drożdży, który dziś nazywany  jest także focaccia. Placek taki był początkowo podstawowym pożywieniem ludzi biednych i nic nie wskazywało na jego zawrotną karierę. Suche placki nie były wszak niczym szczególnym. Dopiero kiedy do Włoch przywędrowały pomidory – a stało się to już po odkryciu Ameryki – i zaczęto robionego z nich sosu używać do przyprawiania pizzy, wszystko potoczyło się bardzo szybko…

Podobno… czyli historia pizzy w anegdotach

Podobno… przyprawione pomidorowym sosem placki wzbudziły zainteresowanie króla Ferdynanda II Burbona, który odwiedził jedną z pierwszych pizzerii w Neaoplu i tym samym przyczynił się do wzrostu popularności pizzy.

Podobno… w 1889 roku kucharz Raffaelo Esposito przygotował, specjalnie dla królowej Małgorzaty Sabaudzkiej, nową wersję pizzy. Placek podano z serem mozarella. Podobno znany był już wcześniej, ale to właśnie fakt, że królowej ta właśnie wersja zasmakowała najbardziej – dotychczas jadała inaczej przygotowane pizze – sprawił, że nazwano ją jej imieniem. Pizza margharita po dziś dzień znajduje się na szczycie listy najpopularniejszych wersji smakołyku. Jej rodowód ma także charakter polityczny. Składniki, które pojawiły się na placku – sos pomidorowy, ser oraz bazylia symbolizowały kolory włoskiej flagi (czerwony, biały, zielony). Esposito, jeden z najznamienitszych kucharzy swoich czasów, przeszedł więc do historii jako twórca najpopularniejszej na świecie wersji pizzy. 

Podobno… już pod koniec XIX wieku pizza wyemigrowała do Stanów Zjednoczonych.

Podobno…do Polski pizza trafiła, jak wiele innych włoskich specjałów, za sprawą królowej Bony. Król Zygmunt Stary był zachwycony smakiem i aromatem pizzy i kazał ją włączyć do menu pay królewskiej. Inna wersja opowieści podaje, że pizza została po raz pierwszy zaserwowana polskiemu królowi podczas jego przyjęcia weselnego. Tak czy siak, był to wiek XVI, pizza na polskiej ziemi ma więc już mocno ugruntowaną opinię. 

Współczesna pizza we Włoszech i na świecie

Współczesna pizza lub raczej: współczesne pizze, bardzo często znacząco odbiegają od swojego włoskiego pierwowzoru. W zależności od kraju, w którym są wypiekane, dodaje się do nich lokalne dodatki, często wzbudzające zgorszenie i zdumienie Włochów, dbających o kanoniczne wersje potraw. Oczywiście w wielu krajach kupić można prawdziwą włoską pizzę, przyrządzaną przez autentycznych włoskich kucharzy. Nie u wszystkich konsumentów wzbudza ona entuzjazm. Amerykanie i Europejczycy przyzwyczajeni do amerykańskiej wersji kultowego placka – na grubym chlebowym cieście oraz z dużą liczbą składników (często im więcej, tym lepiej…) – kosym okiem patrzą na ciasto cieniutkie jak pergamin i minimalną liczbę dodatków. 

Warto mieć świadomość, że to, co u zarania pizzowych dziejów było jedną z wad – czyli maksymalna prostota potrawy – stało się z czasem największą zaletą. Współczesna włoska pizza przyrządzana jest ze składników najwyższej jakości. To właśnie nie ilość, a jakość przesądza o nieziemskim smaku i aromacie pizzy. To ważne, żeby smaki poszczególnych składników były doskonale wyczuwalne ale jednocześnie tworzyły idealny, uzupełniający się zestaw. We Włoszech wyróżnia się dwie charakterystyczne odmiany pizzy: neapolitańską i rzymską. Rzymska ma grubsze ciasto – od 1 do 2 cm, aby dobrze podtrzymywało składniki, oraz mocno zarumienione i podniesione brzegi. Pizza neapolitańska jest bardzo cienka (maksymalnie 3 mm) i nie ma zaokrąglonych brzegów. Wypiekana w opalanym drewnem piecu, prawdziwa włoska pizza to po prostu niebo w gębie! 

O tym jak powstawała pizza, w początkowej fazie przesądzała bieda, a w kolejnych – pomysłowość kucharzy. A o tym, że jest ona nieograniczona, nie trzeba dziś nikogo przekonywać…